Volledige aandacht is een van de sleutels tot het realiseren van de Weg. Volledige aandacht is niet alleen zintuiglijk bewustzijn, maar meer precies een doordringen dat ons in staat stelt om in elk fenomeen, of het nu gewaarwordingen-emoties, percepties, beelden-gedachten zijn, hun vergankelijke aspect en hun gebrek aan essentie van vaste substantie te zien (in de zin van realiseren).
Wanneer volledige aandacht ingezet en gevestigd wordt, of het nu in de praktijk van de zittende meditatie is of in de verschillende aspecten van ons dagelijks leven, moedigt het de manifestatie aan van wat Boeddha “de factoren van ontwaken” noemde.
De factoren van Ontwaken zijn een praktijk om onszelf te bevrijden van de obstakels die Ontwaken, Realisatie, in de weg staan.
De “factoren van Ontwaken” kunnen we ook “kwaliteiten van Ontwaken” noemen in de zin dat we ze niet produceren, omdat het kwaliteiten zijn die inherent zijn aan het Zijn, inherent aan de intelligentie van het hart. Door ze te beoefenen kunnen ze zich manifesteren, zichzelf openbaren, omdat ze er altijd al geweest zijn.
In die zin is de beoefening van de Weg een beoefening van wegnemen/ontmantelen.
Deze volledige, bevrijde aandacht (die de eerste factor van Ontwaken is) opent ons voor een kwaliteit die de “factor van analyse van mentale fenomenen” of “onderzoek” wordt genoemd.
Deze factor ‘nodigt’ ons uit om volledig aandachtig te zijn voor de verschillende mentale toestanden die zich manifesteren, zonder ze vast te grijpen of te proberen ze te onderdrukken, wat het belangrijkste punt is in de beoefening van aandacht: niet vastgrijpen en niet verwerpen.
Zo kunnen we onderscheiden dat er gedachten en innerlijke toestanden zijn die prettige, gunstige gevolgen hebben, en gedachten en innerlijke toestanden die onprettige, ongunstige gevolgen hebben.
Als we dit onderscheiden, en dit onderscheidingsvermogen toelaten te verdiepen, kunnen we zien dat de aanwezigheid van gedachten, van innerlijke toestanden die ongunstige gevolgen hebben, spanning en lijden teweegbrengt, en dat de afwezigheid van gedachten, van innerlijke toestanden die gunstige gevolgen hebben, ook lijden teweegbrengt.
Als we dit onderzoek dieper laten gaan, kunnen we observeren hoeveel lijden dit systeem van dualiteit genereert. We kunnen ook observeren dat de verschillende mentale fenomenen, de verschillende innerlijke toestanden, van voorbijgaande aard zijn en geen vaste essentie hebben, omdat ze verbonden zijn met voortdurend veranderende emotionele toestanden en stemmingen. Dit “zien” betekent altijd dit beseffen. Met andere woorden, het is niet alleen een kwestie van begrijpen vanuit filosofisch oogpunt, maar vanuit een doordringende visie, een intuïtief begrip.
Door dit te beseffen, ontstaat er een bewustzijnskwaliteit die niet gehecht is aan gedachten of innerlijke toestanden die gunstige gevolgen hebben, noch aan gedachten of innerlijke toestanden die ongunstige gevolgen hebben. Een kwaliteit van bewustzijn die niet gehecht is aan gedachten of niet-gedachten, noch aan de aanwezigheid of afwezigheid ervan.
Want het is belangrijk te begrijpen dat de diepe betekenis van Realisatie niet de beëindiging van alle verschijnselen is, maar de beëindiging van deze geconditioneerde reflex van identificatie en geloof in een vaste identiteit.
En dit geeft deze kwaliteit vrij, deze factor van Ontwaken, die energie is. De factor die ons de energie geeft die we nodig hebben om de inspanning te leveren, de vreugdevolle inspanning, om te volharden in de Weg en in ons leven.
Voor velen van ons geldt dat we onder het niveau van onze vitale energie leven, omdat die geblokkeerd en tegengehouden wordt door, onder andere, onze gehechtheid aan de overtuigingen die we over onszelf hebben.
Door de beoefening van meditatie, als onze aandacht zich ontvouwt en de verschillende blokkades en spanningen die in de weefsels van ons psychische wezen zijn ingeprent worden losgelaten, wordt de vitaliteit van ons Zijn, onze energie, steeds meer bevrijd.
In de diepste dimensie van deze factor is de energie die vrijkomt als een spontane stroom.
In een volgende nieuwsbrief ga ik verder met de andere Ontwakingsfactoren. Ik wens je een mooie beoefening toe !
Van hart tot hart, Patrick
Les 7 facteurs d’Éveil
Texte de Patrick Pargnien
La pleine attention est une des clés de la réalisation de la Voie. Une pleine attention qui n’est pas seulement une conscience sensorielle, mais qui est plus exactement une pénétration qui permet de voir (dans le sens de réaliser) dans chaque phénomène, que ce soit des sensations-émotions, des perceptions, des images-pensées, leur aspect transitoire et leur absence d’essence de substance fixe.
Quand la pleine attention se déploie, s’établit, que ce soit dans la pratique de la méditation assise ou que ce soit dans les différents aspects de notre vie quotidienne, elle favorise la manifestation de ce que Bouddha appelait « les facteurs d’Éveil ».
Les facteurs d’éveil sont une pratique de libération des obstacles à l’Éveil, à la Réalisation.
Les « facteurs d’Éveil » que nous pouvons aussi nommer « qualités d’Éveil » dans le sens où nous ne les produisons pas, car ce sont des qualités inhérentes à l’Être, inhérentes à l’intelligence du cœur. Par leur pratique, elles peuvent se manifester, se révéler car elles ont toujours été là.
Dans ce sens, la pratique de la Voie est une pratique de dépouillement.
Cette pleine attention déployée, libérée (qui est le premier facteur d’Éveil), nous ouvre à cette qualité qui est nommée « le facteur d’analyse des phénomènes mentaux », ou « d’investigation ».
Ce facteur est un facteur qui nous « invite » à être pleinement attentifs et attentives aux différents états mentaux qui se manifestent, sans s’en saisir, sans chercher à les supprimer, ce qui est le point le plus important de la pratique de l’attention : la non-saisie et le non-rejet.
Nous pouvons ainsi discerner qu’il y a des pensées, des états intérieurs qui ont des conséquences agréables, favorables, et des pensées, des états intérieurs qui ont des conséquences désagréables, défavorables.
Discernant cela, et laissant ce discernement s’approfondir, nous pouvons voir que la présence de pensées, d’états intérieurs qui ont des conséquences défavorables génèrent une tension, une souffrance, et que l’absence de pensées, d’états intérieurs qui ont des conséquences favorables, génère aussi de la souffrance.
En laissant cette investigation s’approfondir, nous pouvons observer combien ce système de la dualité génère de la souffrance. Nous pouvons aussi observer que les différents phénomènes mentaux, les différents états intérieurs sont de nature transitoire et n’ont aucune essence fixe car ils sont reliés à des états, des ambiances émotionnels sans cesse changeants. « Voir » toujours dans le sens de réaliser cela. C’est-à-dire qu’il ne s’agit pas de le comprendre seulement d’un point de vue philosophique mais dans une vision pénétrante, dans une compréhension intuitive.
En réalisant cela, advient une qualité de conscience qui ne s’attache ni aux pensées, ni aux états intérieurs qui ont des conséquences favorables, ni aux pensées, ni aux états intérieurs qui ont des conséquences défavorables. Une qualité de conscience qui ne s’attache ni à la pensée, ni à la non-pensée, ni à la présence de, ni à l’absence de.
Car c’est important de comprendre que le sens profond de la Réalisation n’est pas la cessation de tous les phénomènes mais la cessation de ce réflexe conditionné de l’identification et de la croyance en une identité fixe.
Et cela libère cette qualité, ce facteur d’Éveil qui est l’énergie. Facteur, qui nous donne l’énergie suffisante pour produire l’effort, l’effort joyeux, pour être persévérant(e) dans la Voie et dans notre vie.
Pour beaucoup d’entre nous, nous vivons en deçà de notre énergie vitale car elle est bloquée, freinée, entre autre par l’attachement aux croyances que nous avons sur nous-mêmes.
Par la pratique de la méditation, l’attention se déployant et les différents blocages, les différentes tensions qui se sont imprimées dans les tissus de l’être psychique se relâchant, la vitalité de l’Être, l’énergie, de plus en plus se libèrent.
Dans la dimension profonde de ce facteur, l’énergie qui se libère est comme un jaillissement spontané.
Je poursuivrai avec les autres facteurs d’Éveil dans une prochaine lettre d’information. Je vous souhaite une belle pratique !
De cœur à cœur, Patrick